อำเภอบำเหน็จณรงค์ (Bamnet Narong)
บำเหน็จณรงค์ เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดชัยภูมิที่มีความเจริญรองจากอำเภอจัตุรัส โดยอำเภอบำเหน็จณรงค์นับเป็น 1 ใน 4 อำเภอของจังหวัดชัยภูมิที่มีทางรถไฟสายชุมทางแก่งคอย - ลำนารายณ์ - ชุมทางบัวใหญ่ผ่าน และมีสถานีรถไฟบำเหน็จณรงค์เป็นสถานีรถไฟประจำอำเภอ
ตามหลักฐานพระราชพงศาวดารกรุงสยาม และจดหมายเหตุบางตอนได้บันทึกไว้ได้ความว่า ในสมัยแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ อำเภอบำเหน็จณรงค์ เป็นเพียงด่านๆหนึ่ง เรียกว่า ด่านชวน มีขุนพลเป็นนายด่านรักษาการอยู่ ต่อมาในสมัยแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 ทรงเห็นว่าด่านชวน เป็นด่านที่สำคัญในการที่จะต่อต้านหัวเมืองด้านทิศตะวันออกเฉียงเหนือที่จะคิดการกบฏ จึงได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้ขุนพลเมืองกุขันธ์ (หรือเมืองขุขันธ์ ซึ่งในขณะนั้นทางการเขียนตามเสียงพูดภาษาเขมรของชาวเมืองขุขันธ์ยุคนั้นว่า กุขันธ์ เพื้ยนมาจากคำภาษาเขมรโบราณท้องถิ่นเมืองขุขันธ์ คือ គោកខណ្ឌ / គោកខាន់ / គោកខា័ន្ធ )มาเป็นนายด่าน
เมื่อปี พ.ศ. 2369 เจ้าอนุวงศ์เมืองเวียงจันทน์คิดการกบฏยกกองทัพมาตีหัวเมืองทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือถึงเมืองนครราชสีมา ขุนพลด่านชวนจึงได้ยกทัพไปต่อสู้กับข้าศึกที่เมืองนครราชสีมา จนกองทัพของเจ้าอนุวงศ์เมืองเวียงจันทน์ แตกพ่ายไป ผลจากวีรกรรมของขุนพลด่านชวนในครั้งนั้น พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานบำเหน็จความชอบ ให้ขุนพลนายด่านชวนเป็น พระฤทธิฤๅชัย และยกฐานะด่านชวนขึ้นเป็นเมือง ชื่อว่า เมืองบำเหน็จณรงค์ ในปีกุน เดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2369 ขึ้นตรงต่อเมืองนครราชสีมา
พระฤทธิฤๅชัย ได้ปกครองประชาชนด้วยความร่มเย็นเป็นสุข ได้ทำนุบำรุงบ้านเมืองให้เจริญรุ่งเรืองขึ้น สร้างจวนที่ทำการขึ้นที่ตำบลบ้านชวน ปิดกั้นคูบึงชวนไว้ใช้สำหรับบริโภค ใช้สอย และใช้ในการเกษตรกรรม ในด้านการศาสนาได้ร่วมกับประชาชนสร้างวัดขึ้นที่บ้านปะโค ตำบลบ้านชวน ซึ่งยังปรากฏเป็นหลักฐานอยู่ตราบเท่าทุกวันนี้ เมืองบำเหน็จณรงค์ ปกครองในฐานะเป็นเมือง และมีเจ้าเมืองปกครองต่อเนื่องกันมาอีกสองท่าน
* พ.ศ. 2440 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ได้ทรงปรับปรุงการบริหารราชการแผ่นดินให้เหมาะสมกับกาลสมัยโปรดเกล้าให้ยุบเมืองบำเหน็จณรงค์ ตั้งเป็นอำเภอบำเหน็จณรงค์ และแต่งตั้งพันสิทธิ์ (หลวงมหานพฤการ) เป็นนายอำเภอคนแรก ขึ้นตรงต่อเมืองชัยภูมิ
* พ.ศ. 2446 ทางราชการได้ยุบอำเภอบำเหน็จณรงค์ เป็นตำบล เรียกว่า ตำบลบ้านชวน ขึ้นอยู่ในการปกครองของอำเภอจัตุรัส
* พ.ศ. 2448 ได้ยกฐานะตำบลบ้านชวน ตั้งเป็นกิ่งอำเภอบำเหน็จณรงค์ อำเภอจัตุรัส
* วันที่ 29 เมษายน 2460 เปลี่ยนแปลงชื่อกิ่งอำเภอบำเหน็จณรงค์ อำเภอจัตุรัส เป็น กิ่งอำเภอบ้านชวน
* วันที่ 22 มีนาคม 2467 มีฐานะเป็น "กิ่งอำเภอบ้านชวน อำเภอจัตุรัส" มีตำบลในเขตการปกครองคือ ตำบลบ้านชวน ตำบลบ้านเพชร ตำบลดอนตาล และโอนพื้นที่ตำบลนายางกลัก อำเภอจัตุรัส มาขึ้นกับกิ่งอำเภอบ้านชวน
* วันที่ 17 เมษายน 2482 เปลี่ยนแปลงชื่อกิ่งอำเภอบ้านชวน อำเภอจัตุรัส เป็น กิ่งอำเภอบำเหน็จณรงค์
ตามหลักฐานพระราชพงศาวดารกรุงสยาม และจดหมายเหตุบางตอนได้บันทึกไว้ได้ความว่า ในสมัยแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ อำเภอบำเหน็จณรงค์ เป็นเพียงด่านๆหนึ่ง เรียกว่า ด่านชวน มีขุนพลเป็นนายด่านรักษาการอยู่ ต่อมาในสมัยแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 ทรงเห็นว่าด่านชวน เป็นด่านที่สำคัญในการที่จะต่อต้านหัวเมืองด้านทิศตะวันออกเฉียงเหนือที่จะคิดการกบฏ จึงได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้ขุนพลเมืองกุขันธ์ (หรือเมืองขุขันธ์ ซึ่งในขณะนั้นทางการเขียนตามเสียงพูดภาษาเขมรของชาวเมืองขุขันธ์ยุคนั้นว่า กุขันธ์ เพื้ยนมาจากคำภาษาเขมรโบราณท้องถิ่นเมืองขุขันธ์ คือ គោកខណ្ឌ / គោកខាន់ / គោកខា័ន្ធ )มาเป็นนายด่าน
เมื่อปี พ.ศ. 2369 เจ้าอนุวงศ์เมืองเวียงจันทน์คิดการกบฏยกกองทัพมาตีหัวเมืองทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือถึงเมืองนครราชสีมา ขุนพลด่านชวนจึงได้ยกทัพไปต่อสู้กับข้าศึกที่เมืองนครราชสีมา จนกองทัพของเจ้าอนุวงศ์เมืองเวียงจันทน์ แตกพ่ายไป ผลจากวีรกรรมของขุนพลด่านชวนในครั้งนั้น พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานบำเหน็จความชอบ ให้ขุนพลนายด่านชวนเป็น พระฤทธิฤๅชัย และยกฐานะด่านชวนขึ้นเป็นเมือง ชื่อว่า เมืองบำเหน็จณรงค์ ในปีกุน เดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2369 ขึ้นตรงต่อเมืองนครราชสีมา
พระฤทธิฤๅชัย ได้ปกครองประชาชนด้วยความร่มเย็นเป็นสุข ได้ทำนุบำรุงบ้านเมืองให้เจริญรุ่งเรืองขึ้น สร้างจวนที่ทำการขึ้นที่ตำบลบ้านชวน ปิดกั้นคูบึงชวนไว้ใช้สำหรับบริโภค ใช้สอย และใช้ในการเกษตรกรรม ในด้านการศาสนาได้ร่วมกับประชาชนสร้างวัดขึ้นที่บ้านปะโค ตำบลบ้านชวน ซึ่งยังปรากฏเป็นหลักฐานอยู่ตราบเท่าทุกวันนี้ เมืองบำเหน็จณรงค์ ปกครองในฐานะเป็นเมือง และมีเจ้าเมืองปกครองต่อเนื่องกันมาอีกสองท่าน
* พ.ศ. 2440 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ได้ทรงปรับปรุงการบริหารราชการแผ่นดินให้เหมาะสมกับกาลสมัยโปรดเกล้าให้ยุบเมืองบำเหน็จณรงค์ ตั้งเป็นอำเภอบำเหน็จณรงค์ และแต่งตั้งพันสิทธิ์ (หลวงมหานพฤการ) เป็นนายอำเภอคนแรก ขึ้นตรงต่อเมืองชัยภูมิ
* พ.ศ. 2446 ทางราชการได้ยุบอำเภอบำเหน็จณรงค์ เป็นตำบล เรียกว่า ตำบลบ้านชวน ขึ้นอยู่ในการปกครองของอำเภอจัตุรัส
* พ.ศ. 2448 ได้ยกฐานะตำบลบ้านชวน ตั้งเป็นกิ่งอำเภอบำเหน็จณรงค์ อำเภอจัตุรัส
* วันที่ 29 เมษายน 2460 เปลี่ยนแปลงชื่อกิ่งอำเภอบำเหน็จณรงค์ อำเภอจัตุรัส เป็น กิ่งอำเภอบ้านชวน
* วันที่ 22 มีนาคม 2467 มีฐานะเป็น "กิ่งอำเภอบ้านชวน อำเภอจัตุรัส" มีตำบลในเขตการปกครองคือ ตำบลบ้านชวน ตำบลบ้านเพชร ตำบลดอนตาล และโอนพื้นที่ตำบลนายางกลัก อำเภอจัตุรัส มาขึ้นกับกิ่งอำเภอบ้านชวน
* วันที่ 17 เมษายน 2482 เปลี่ยนแปลงชื่อกิ่งอำเภอบ้านชวน อำเภอจัตุรัส เป็น กิ่งอำเภอบำเหน็จณรงค์
